Merhaba,
“Yaza bambaşka biri olarak girmek istiyorum” gibi ciddi hedeflerin havada uçuştuğu bu ay, arzularımız, onları kontrol etme ve yapabileceklerimizin sınırını fark edebilme üzerine bir yazıyı sizlerle paylaşmak istedim.
Keyifli okumalar…
Hiç günlük tek bisküvi hakkınız varken bütün bir paketi yediniz mi? Ya da sigarayı bırakma çabalarınız sigara içen bir arkadaşınızla buluştuğunuzda sekteye uğradı mı? Tüm bunlar her seferinde aynı hataya düşmemizle açıklanabilir: dürtü kontrolümüzün çok iyi olduğunu düşünmek.
Kararlarımızı uygulamamamızın, kendimize verdiğimiz sözlerin arkasında duramayışımızın birçok nedeni olabilir. En önemlilerinden biri de irademizin limitlerini gücünün ötesinde zorlamaktır. İrademizi kullanırken beynimiz çok efor sarf eder ve bu sırada fazlaca glikoz tüketir. Bunun sonucu olarak direncimiz zayıflar ve elimizde bir avuç kurabiye buluveririz.
Bu durumun önüne geçebilmek için yönetilebilir kararlar almak ve bir seferde sadece biriyle uğraşmak gerekir. Aynı hafta hem sigarayı hem de kafeini bırakmak iyi bir fikir değildir.
Mantıktan çok duygulara dayanan dürtülerimiz bizim “muazzam” tutkularımızı devirebilir. Bir araştırmada, öğle yemeğinde tıka basa doymuş olan katılımcılar şekerlemelere kesinlikle dayanabileceklerini söylemişler ancak öğleden sonraki mide kazınmaları karşısında dirençleri kırılmıştır. Psikologlar buna “sıcak-soğuk empati boşluğu” demektedirler. Yani, “soğuk” kendine hâkim olan benlik, “sıcak” duygusal benliğin hislerini tam olarak hatırlayamamaktadır ve ne kadar çabuk pes edileceğini tutarsız bir biçimde tahmin etmektedir. Isıyı yatıştırmak için zihinsel bir soğutma yapmayı deneyebilirsiniz. Örneğin sigara içme konusunda inanılmaz bir istek duyuyorsanız, içtikten sonra üstünüzün nasıl koktuğunu, ağzınızda nasıl bir tat kaldığını hatırlamanız, hemen bir sigara yakmanızın önüne geçecektir.
İstekleriniz ve kendiniz arasına bir bariyer kurmanız da işinizi kolaylaştırır. Bariyer, sizi yolunuzdan alıkoyabilecek insanlarla görüşmeyi azaltmak/kesmek gibi bir durumu da kapsayabilir. Eğer diyet yapıyorsanız ve patates kızartmasına karşı koyamıyorsanız, çok net bir biçimde onu mutfağınızda bulundurmayın.
En önemli kontrol silahı, yapabileceklerinize dair mütevazı bir bakış açısı edinmektir. Kendilerini “kontrolü zayıf” olarak tanımlayan sigara bağımlıları bırakma aşamasında kendileri için cazip ortamlardan daha çok kaçınmaktadır. Eğer kendi kısıtlılıklarımızın ve zaaflarımın farkında olursak onları yönetmek çok daha kolay olacaktır.
Susan Carnell
Psychology Today, Haziran 2010’den kısaltılarak çevrilmiştir.
