Yaşınız kaç olursa olsun yaşamın bir
yerlerinde birilerine bir şeyler sunmanız gerekir. Sunumlar yapmak hedef ulaşma
yollarından biridir. Okulda sözlüye kalkmak, ders anlatmak, işe girerken
kendinizi tanıtmak, işinizle ilgili bir konuyu başkalarına aktarmak kaygı
nedeni olabilir. Her sunumun bir sınav olabileceğini düşünerek kaygıyla baş
etmek gerekir.

 

Aslında yaşam süresince sunumlarda bulunuruz.
Bazen kendimizi, bazen bilgimizi, bazen yeteneğimizi sunmaya çalışır ve
sunumumuzun kabul görmesini bekleriz. Çünkü sahip olduklarımızı nasıl ortaya
koyduğumuz çoğu kez sahip olduklarımızdan önemlidir. Kendimi doğru ve etkili
anlatabilmek anlaşılmamızı sağlar. Bilgimizi, yeteneğimizi doğru sunmak takdir
ve kabul getirir.

 

Sunum yapabilmek için temel bazı gereksinimler
bulunur. Öncelikle sunmamız gereken şeyin bir nedeni ve amacı olmalıdır.
Sunacağımız konuda bilgi sahibi olmak iyi bir sunum için önemlidir. Son olarak
da sunum için iletişim yönetemleri ve araçları gerekir. Sunum yapacağınız
kişilerin ne beklediği, neye ihtiyaç duyduğu önemlidir. Sunum yapacak kişinin
dinleyicilerin bu ihtiçalarını saptayabilmesi gerekir. Sunan kişi içinde
sunumun bir anlamı vardır ve bu sunumu etkiler. Sunum yapmayı zevk olarak mı,
görev olarak mı, bir yükselme, tanınma amacıyla mı yoksa bilgilerini paylaşmak
gayesi ile mi yaptığı kendisi tarafından iyi değerlendirilmelidir. Sunum için
bilgi gerekir. Ama bilginin ne kadarını aktaracağınız sunumun kalitesi etkiler.
Çok fazla bilgi verme kadar, az bilgi vermek de sunumu başarısız kılar.
Anlatılanlar inandırıcı ve ikna edici olmalıdır. Sunum yapan kişinin konuşma
şekli, bedenini nasıl kullandığı, yardım aldığı iletişim materyalleri sunumun
başarısını etkiler.

 

İyi bir sunum için geçerli kurallar:

 

1-     
Kaygılı
olduğunuzda hissettiğiniz tüm rahatsızlıkları izleyicilerin de fark ettiğini
düşünürsünüz. Bu da sizi daha çok kaygılandırır. Ancak sunum yaparken
kaygılandığınızda kendinizde hissettiğiniz rahatsızlıkların sadece bir kısmı
izleyici tarafından hissedilir. Yani izleyiciler sizin kaygılı olduğunuzu sizin
kadar iyi anlayamazlar ve bu sunumun kalitesini düşürmez. Diğer taraftan siz
ufak hataları fark edip kaygılandığınızda sorunu daha da büyütmüş olursunuz.

2-     
Bir şeyi
nasıl söylediğiniz anlattığınızın içeriğinden çok daha önemlidir. Yüzünüz asık,
omuzlarınız düşük ve bitkin bir sesle “Çok mutluyum” dediğinizi düşünün. Ne
kadar inandırıcı olabilirsiniz? Sunum yaparken de vücut diliniz ve ses tonunuz
anlattığınız materyalden daha çok dikkati çeker ve daha çok şey anlatır.

3-     
Sunum
konusunda geliştirmeniz gereken özelliklerinizi belirleyin. Bu, sunum
hazırlarken ya da yaparken kullandığınız özellikleriniz olabilir.

4-     
İş
arkadaşlarınıza, sınıf arkadaşlarınıza veya müşterinize sunum yapmak arasında
farklar vardır. Bu nedenle iyi bir dinleyici profili çıkarın.

5-     
Bir sunum
hazırlarken sunumun amacının ne olacağını ve nasıl bir dinleyici kitlesine
hitap edeceğinizi tespit edin. Bazı sunumlar bir konu hakkında bilgilendirme
amacı taşırken bazıları bir proje veya bir ürünün tanıtımı için hazırlanır.
Benzer bir şekilde bazı dinleyiciler daha önceden bilgi sahibi oldukları bir
konu hakkındaki son değişiklikleri dinlemek için sunumu dinlerler; bazıları ise
daha önce hiç karşılaşmadıkları bir konu ya da proje hakkında bir şeyler
öğrenmeye gelirler.

6-     
Eğer dinleyici
sayınız azsa karşılıklı fikir alışverişinin ağırlıkta olduğu bir sunum
yapabilir dinleyicinize daha çok söz verebilirsiniz. Diğer taraftan kalabalık
bir kitleye sunum yaparken de her şeyin kolay anlaşılır ve net olmasına dikkat
etmek önemlidir.

7-     
Sunumunuz için
bir taslak metin hazırlayın.Bu tür notların kendi anlatımınızla
zenginleştirilmesi ve yeterli teknik destek oldukça iyi bir sunum yapmanızı
sağlayacaktır. Yazılı bir metni ezberlemek sunumu soğuk ve etkisiz hale
getirir.

8-     
Sunum
hazırlarken süreyi mutlaka göz önünde bulundurmalısınız ve hem hazırlık hem de
sunum aşmasında bu süreyi aşmamak amaçlarınızdan biri olmalıdır.

9-     
 Tüm metinler gibi derli toplu bir sunum da
giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşmalıdır. Giriş bölümünde sunumun
amacından da bahsetmek önemlidir. Giriş bölümünde konu üzerine söylenebilecek
çok geniş kapsamlı birkaç cümlenin yanı sıra etkileyici bir açılış dinleyicinin
dikkatini çekecektir. Bunun için, konuya göre, karikatürlerden ya da gazete
haberlerinden faydalanabileceğiniz gibi bir öykü, bir fıkra ya da bir soruyla
açılışı yapabilirsiniz. Mizah kullanmak hem sizi rahatlatır hem de
dinleyicilerin sunuma ısınmalarını ve dikkatlerini toplamalarını sağlar.

10-  
Sunumuzun
ilerleyen bölümlerinde de karikatür ve öykülerden faydalanabilirsiniz; ancak
bunların çok fazla kullanımı dinleyiciyi sıkabilir. Eğer karşınızdaki grup ikna
edilmesi gereken bir grupsa (müşteriler, vb.) mümkün olduğunca kanıt ve veri
kullanmanız daha faydalı olacaktır.

11-  
Sunumunuzun
sonunda sunumun çok genel bir özetini yapın ve üzerinde durduğunuz temel
noktaları hatırlatın.

12-  
 Soruları alırken tüm soruyu dinleyin ve
üzerinde düşünüp öyle cevap verin. Soru sorulurken düşünmek sorunun bazı
kısımlarını atlamanıza neden olabilir.

13-  
Sonu
gelmeyecekmiş gibi görünen soruları nazikçe bölün ve toparlayın.

14-  
Soru cevap
faslını sadece bir grupla sürdürüp dinleyicinin geri kalanının zihinsel olarak
oradan uzaklaşmasına izin vermeyin. Biri bir soru sorduğunda cevabı daha çok
dinleyicinin geri kalanına daha az soruyu sorana bakarak verin.

15-  
Bir sorunun
cevabını bilmiyorsanız, aklınızdaki bir kaç kırıntıyı toplayıp bir cevap
vermeye çalışmayın. Bilmediğinizi açıkça söyleyin ancak cevabı öğrenip soruyu
sorana döneceğinizi ifade edin. Ve bunu gerçekten yapın.

16-  
Dinleyicinin
vücut dilini takip edin. Sıkılmış ya da uykulu görünüyorlarsa canlandırmak için
bir kaç hamle yapın. Sesinizin tonuu değiştirin ya da bir örnek veya anekdot
aktarın.

17-  
Nasıl
aksilikler olursa olsun asla sunumunuza bu aksiliklerden dolayı özür dileyerek
başlamayın ve aynı şekilde özür dileyerek bitirmeyin. Elinizden geleni yapın ve
yaptığınız işe güvenin.


Prof. Dr. Bengi Semerci 

rssyoutubeinstagram
Facebooktwitterlinkedinmail