Stres tamamen negatif bir şey olarak algılanmamalıdır.Stresin birey üzerinde tamamiyle olumsuz etkisi olduğunu söylemek mümkün değildir. Aşırı stresli durumlar kaçınılmaz şekilde bireye zarar verebilirken, orta düzeyde stres çoğu kez yararlı amaçlara hizmet edebilmektedir.Hatta  büyüme, başarı ve yeni becerilerin kazanılması için böylesi bir stres zorunludur. Makul düzeyde olduğu takdirde; kamçılayıcı bir güç, başarıyı tetikleyen bir faktör haline de gelebilir.


 


Bireyler; yeteneklerini, bilgilerini, deneyimlerini paylaşmak, arttırmak; sonucunda da başarı ve paraya çevirmek için çalışırlar. Bu başarı, çalışanın gayretinin işindeki yansıması, hedeflerine ulaşmasıdır. Eğer bu yolda bireysel yetersizlikler, bilgi azlığı gibi durumlar varsa bunlar stres yaratabilir. Ancak bunun altında başarısızlıktan korkma psikolojisi yatar. Bu durum çalışma hızını, heyecanını belirli bir ölçüde arttırıp sonucu olumlu yönde etkileyebilir. Burada zincirleme bir olgu doğar. Başarı arttıkça, çalışanın şevki artar, bununla beraber stres oranında da artış görülür. Zamanla alışılan başarı durumu kişideki stresi azaltır, ancak herhangi bir başarısızlıkta oluşacak olan stres, öncekilerden çok daha fazladır.


 


İş ortamı strese her zaman elverişlidir. Bir iş yerinde bireyden pek çok şey ya da çok az şey istenmesi stres yaratır. Aşırı sıcak, gürültü, ışık, ya da çok az sorumluluk, çok fazla ya da az iş, aşırı veya az denetim insanlarda strese neden olabilir. Ancak stres bireyden bireye farklılıklar gösterebilir. Kişinin stres faktörlerine gösterdiği tepki kişiliğiyle, algılarıyla, ve geçmiş yaşantılarıyla ilgilidir. Örneğin aynı mesleğe sahip bireylerin stresli bir durum karşısında aynı tepkiyi vermesi beklenemez. Yüksek başarı güdüsü olan biri için işle ilgili gerilimler onun başarı güdüsünü kamçılarken, bir başkası bu durumla başa çıkabilme yetersizliğinden stres duyabilir. Kısaca stres duymada kişisel farklılıklar önemlidir.


 


Ancak aşırı stress, performans düşüklüğüne ve işten psikolojik ve fiziksel olarak geri çekilmeye neden olabilmektedir. İş hayatında yaşanan stres hem çalışanlar açısından, hem yöneticiler açısından önemlidir. Bir diğer ifade ile bireysel ve iş yeri için  sonuçları vardır. Uzun süreli stres birey üzerinde fiziksel ve psikolojik olumsuz etkilerde bulunmaktadır. Sonuçda çalışanların sağlığı ve ona bağlı olarak iş yeri zarar görmektedir. Araştırmalara göre stres, çalışanların işe devamsızlık etmelerine ve işten ayrılmalarına neden olabilmektedir.  Çalışanlardan birinde görülen stres diğer çalışanı da olumsuz etkilemekte, böylece verimlilik azalmaktadır. Stresin azaltılması hem çalışanın işe katkısını arttırır, hem de çalışanların iş doyumunu yükseltir. İş yaşamında strese yol açabilecek faktörler, işin yapılış şekli ile ilgili olabileceği gibi, işletmenin yapısından, fiziksel çevre şartlarından ya da bireylerin kendi özelliklerinden kaynaklanabilir. Özellikle işletmenin doğasında olan bazı özelliklerden oluşan stres kaynakları, çalışanlar için sürekli sorun yaratırlar. Kaynaklar fark edilmeyince etkili bir şekilde stresi kontrol altına almak mümkün olmaz. Bunun sonucunda da kronik stres kaynakları haline dönüşürler.


Prof.Dr.Bengi Semerci

rssyoutubeinstagram
Facebooktwitterlinkedinmail