OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK
Bu ay,iş ortamındaki verimliliği ve performansı olumsuz etkileyen psikyatrik bozukluklardan biri olan Obesesif- Kompulsif Bozukluk bahsedeceğim.
Obesesyonlar; bireyin zihninden uzaklaştıramadığı, iradesi ve kontrolü dışında zihnine hücum eden, rahatsız edici, çoğu zaman tehdit edici, ısrarcı ve tekrarlayıcı düşüncelerdir. Bu düşünceler, çoğu zaman kişiye saçma ve anlamsız gelir. Obeseyonlar, çoğu zaman bir tereddüt içerirler ve hiçbir zaman kesin cümlelerle ifade edilemezler. Çoğunlukla; ya yaparsam, ya yaptıysam, ya olduysa veya oldu mu, olmadı mı? Şeklinde düşüncelerdir. Bu tür kontrol obsesyonları kişinin çok fazla zamanını alır ve başka şeylere odaklanmasını zorlaştırır.
Kompulsiyonlar ise çoğunlukla obsesyonlara tepki olarak ortaya çıkan davranışlardır. Bu davranışlar dışarıdan gözlenebileceği gibi, dışarıdan gözlenemeyen zihinsel düşünceler şeklinde de olabilirler. Kompulsif davranışlar da tekrarlayıcıdır ve birey için engellenemez. Bu davranışların yapılmasının nedeni, obsesyonların yarattığı kaygıyı azaltmak ya da ortadan kaldırmaktır. Kompulsiyonlar, çok vakit alabilirler ve bu nedenle kişinin diğer fonksiyonlarını engeller hale gelebilirler. Kişiye ve çevresine zarar verebilecek düzeye ulaşabilirler. Örneğin sık sık yıkanma sebebiyle ellerin yara olması veya sık sık giyisi ve eşya atma sebebiyle maddi zararların ortaya çıkması.
Obsesyonla genellikle bir tehdit, kompulsiyonlar ise bu tehdide karşı bir tedbir niteliğindedir.
Obesesif-kompulsif bir kişinin kaçınamadığı ve tekrarlayıcı davranışları vardır. Kompulsiyonların bazıları gözlenebilir davranışlardan oluşur; el yıkamak, silmek, kontrol etmek, kirlenme korkusuyla belirli yerlere dokunmamak, oturmamak, hatta gitmemek gibi. Dışarıdan gözlenemeyen kompulsiyonlar da vardır; kişinin içinden sayı sayması veya belli bir cümleyi tekrarlaması gibi.
Obsesyon ve kompulsiyonlar kişinin dikkatini bir yere yoğunlaştırmasına engel olur ve bu durum da kişinin zihinsel etkinliklerinde yetersizlik yaşamasına ve işlevselliğinin bozulmasına neden olur. Bütün bunlar kişinin yaşam kalitesinin bozulmasına neden olabilir.
Obesesif- Kompulsif Bozukluğun tedavisinde temel ilke kaçınma davranışlarının ele alınmasıdır. Bilişsel-davranışçı tedavide kişinin kaçındığı durumlar ele alınarak, adım adım o durumlara maruz kalınması ile kaygının azaltılması hedeflenir. İlaç tedavisi yardımcı tedavidir. Tek başına tamamen tedavi edici değildir. İlaç tedavisi bilişsel-davranışçı terapi ile en iyi sonucu verir.
Uzman Psikolog Romina Kuyumcuoğlu
