İş seçimlerimizde ebeveynlerin rolünü hepimiz biliyoruz. Kimi hiç saklamadan bizim adımıza mesleğimizi seçti, kimi aile işini bize devretti, kimi “ben karışmam” dedi ama doğduğumuz andan başlayarak bizi kendi gönlündeki mesleğe yönlendirdi. Çok az kişi tüm bunlara karşı koyarak, yüreğinin götürdüğü yere gidebildi. Kendilerine uygun görülen işlerde mutsuz çalışan yüzlerce kişiye karşın,yine de bir çok insan ebeveynlerinin onlar için seçtiği işte severek çalışıyor.
Ebeveynlerimiz sadece işlerimizi seçerken etkili olmuyorlar. İş yaşamımızı nasıl sürdürdüğümüz de ebeveynlerimizle ilişkili oluyor. Çünkü onlarla kurduğumuz bağın şekli, iş yaşamında en önemli şeylerden biri olan insan ilişkilerimizi etkiliyor.
Bağlanmanın önemi
İş dünyasında başarılı olmanın sırrı, insan ilişkilerinin gücünü ve önemini anlamaktır. İnsan ilişkileirinin temelini anlamak ise bağlanmayı anlamakla başlar.Annemizin rahminden dışarı çıkarılıp, göbek kordonumuz kesildiği anda, beslenmek ve yaşamak için anneye olan fiziksel bağımlılığımız bir anlamda sona erer. Her nekadar tüm ihtiyaçlarımız için birine gereksinim duysak da, asıl ihtiyacımız bağlanabileceğimiz biridir. İlk aylarda bebek için kendinden başka kimse yoktur. Anneyle kurduğu ilişki sonrası üçüncü ayına doğru, anne bebek için ayrı bir varlık olarak belirmeye başlar. Bebek anneyi ayırt etmeye, geldiği zaman ona gülmeye, sevinç göstermeye başlar. Bu sırada annenin duygularını bebekler aynen bir ayna gibi yansıtırlar. Yani anne mutsuzsa mutsuz, anne neşeliyse neşeli olurlar. Gittikçe bu duyguları kendi duygularından ayırt ederek bireyselleşir ve kendini anneden ayrı bir varlık olarak görmeye başlar. Bu sürece bağlanma süreci denir. Bağlanmayı sağlıklı geçiremeyen bebeklerde hem bebekken hem de daha sonraki dönemlerde ruhsal sorunlar ortaya çıkar. Bebek büyüdükçe fiziksel olarak anneye bağımlılığı azalır. Ama sağlıklı kurulan bu bağlanma yaşamı boyunca devam eder. Bağlanmayı ayrışma ve bireyselleşme takip eder.
Bağlanmayı öğrenmek, anlamlı ilişkilerin temelini oluşturur. Başta kendimiz olmak üzere yaşam boyu eşimizle, işimizle, çalışma arkadaşlarımızla, yöneticilerimizle kuracağımız ilişkilerin temelini oluşturur. Başkaları ile sağlıklı ilişkiler kurabilmek ve o ilişkileri sağlıklı sürdürebilmek zihinsel sağlığımızın yerinde olduğunun göstergesidir.
Ebeveynle sağlıklı bağlanma yapamadıysak..
Ebeveynle sağlıklı bağlanma yapamazsak temel güven duygumuzun gelişiminde sorunlar olur.İş yerimizde patronun, çalışma arkadaşlarımızın ya da çalışanlarımızın güvenilir ya da güvenilmnez olduğunu düşünmemizde ebeveynlerimizle yaptığımız bağlanma yatar.
Patronumuz iş yerindeki annemiz ya da babamız değildir. Bunu kendi kendimize söyleyebilsek de, ebeveynlerimizle olan ilişkimizin doğasını onlarda yaşatmaya devam edebiliriz. Yaklaşmanın zor olduğu, bizi eleştiren, zor beğenen, beceremediğimiz zaman aşağlayan bir ebeveyn, bu özellikleri taşıdığını düşündüğümüz yöneticiden ya da çalışma arkadaşından kaçınmamaıza, ilişki kuramamıza ve dolayısıyla o işten uzaklaşmamıza neden olabilir. Böylece başarabileceğimiz bir iş ve kariyer ebeveynlerimizin gölgesinde kaybolur.Çoğu kez ebeveyn gölgesini ve bizim ilişki sistemimize katkısını bilemeden başka nedenler ararız.Bizim iş yerimizdekilerle duygusal bağ kuramadığımızı, uzak durduğumuzu,güvenemediğimizi,duygularımızı gösteremediğimizi aklımıza bile getirmeyiz.Tam tersi tüm hatalarımızı doğal sayan, açıklarımızı kapatan, bizim adımıza herşeyi yapan ebeveynimize benzeyen bir yönetici ya da iş arkadaşları arama devamlı hayal kırıklığımızın temel nedeni olabilir. Onlardan beklediğiniz himayeyi bulanmamak iş başarınızı etkileyecektir.
Ebeveynlerle kurulan olumlu ve güçlü bağlar kariyerinize katkı sağlayabilir.Ama geçmişe dönüp, bağlanma şeklimizi ve ebeveynlerimizi değiştirmek mümkün değildir. Yine de unutulmaması gereken, geçmişin ardımızda kaldığı ve yaşamın ilerde olduğu olmalıdır. Geçmiş ilişkiler ne olursa olsun, kendinizi ve işinizi geliştirmek için yapabileceklerinize odaklanmak gerekir. Böylece bugün ve yarın için daha doğru adımlar atabilirsiniz.
Unutulmaması gerekenleri sıralarsak, geleceğe yönelik planları düzenleyebiliriz. Evet, ebeveynlerimizle yaptığımız sağlıklı bağlanma önemlidir. Ama bağlanma kadar, sağlıklı ayrışmayı ve bireyselleşmeyi yapabilmemiz gerekir. Büyümenin acı ama değerli anlamlarından biri yaşamımızdan ve yaptıklarımızdan yüzde yüz sorumlu olmaktır. Gerçekten büyüdüyseniz, sorumluluğu ebeveynlerinize atma şansınız yoktur. Sorumluluğumuzu alıp, değiştirebileceklerimiz için uğraşmak gerekir. Kendini atnıma ve ilişkileri düzenleme adına yaptığımız terapilerin özünde hayatın ve işin sorumluluğunu almak isteyenlere destek ve yol gösterme vardır. Yeterki ebeveynlerin uzak anılar olduğunu ve yaşamımızı yeniden yapılandırabileceğimizi görecek kadar büyümüş olabilelim.
Prof. Dr. Bengi Semerci
